Program Mieszkanie na start 2024 to nowa propozycja rządowych dofinansowań, oferująca tanie kredyty mieszkaniowe. Polega na udzieleniu kredytobiorcom dopłat do rat kredytowych, co przypomina nieco działanie rządu podejmowanie w ramach Bezpiecznego Kredytu 2%. W tym programie mają jednak obowiązywać ustalone limity dochodowe i wiekowe. Wysokość dopłat będzie różnorodna, w zależności od wielkości gospodarstwa domowego. Czas trwania dotacji obejmie raty kredytu mieszkaniowego do 10 lat. Procedury związane z wprowadzeniem programu mają ruszyć w drugiej połowie 2024 roku.
W związku z nowymi planami polskiego rządu, wielu Polaków zastanawia się nad tym, czy Program Mieszkanie na start zastąpi Bezpieczny Kredyt 2%. Wątpliwości wzbudza również fakt, czy nagły wzrost zapotrzebowania na mieszkania wśród potencjalnych beneficjentów nie spowoduje podwyżki ich cen? Na wiele pytań próbują odpowiedzieć analitycy. Nie są jednak w stanie przewidzieć wszystkich reakcji, do jakich może dojść na rynku nieruchomości. W założeniu wprowadzenie programu ma bowiem znacznie ułatwić zakup mieszkania. Przewiduje się jednak, że boom na rynku branżowym utrudni tę możliwość wielu inwestorom. Warto pamiętać również o tym, że już teraz ceny mieszkań osiągają rekordowo wysokie stawki.
Czy rządowy Program Mieszkanie na start 2024 zastąpi Bezpieczny Kredyt 2%?
Już w pierwszych trzech miesiącach funkcjonowania na rynku mieszkaniowym programu dopłat do kredytów hipotecznych w ramach programu Bezpieczny Kredyt 2% średnie ceny transakcyjne mieszkań w stolicy i innych większych miastach wzrosły nawet o 6%. Co istotne, najbardziej drożały te nieruchomości, które mieściły się w nałożonych przez rząd ograniczeniach. Były to zatem najmniejsze metrażowo kawalerki oraz średnie mieszkania o powierzchni do 60 mkw. Ceny wzrosły najmocniej od momentu wybuchu wojny w Ukrainie. Program Bezpieczny Kredyt 2% nie będzie miał jednak wpływu na sytuację rynkową podczas wprowadzania kolejnych rozwiązań rządowych dotacji. Poprzedni program został bowiem definitywnie zakończony. Minister Rozwoju i Technologii Krzysztof Hetman potwierdził pod koniec 2023 roku, że pula środków przeznaczonych na dopłaty się wyczerpała. Program nie będzie również kontynuowany, mimo że zainteresowanie nim przeszło oczekiwania. Program Mieszkanie na start będzie zatem realizowany samodzielnie, bez jednoczesnej możliwości otrzymania dopłat z innych źródeł.
Wśród dotychczas proponowanych przez rząd rozwiązań wpływających na sytuację klientów na rynku nieruchomości wymienić należy program Mieszkanie za remont. Na uwagę zasługują ponadto plany budowy tanich mieszkań na wynajem.
Program Mieszkanie na start a limity dochodowe na własne mieszkanie
Wyraźnym czynnikiem cenotwórczym będzie z pewnością brak ograniczenia cen nieruchomości, na jakie można będzie otrzymać dopłatę. Jeżeli w projekcie ustawy eksperci nie uwzględnią limitów cen, wartości mieszkań wzrosną jeszcze przed wejściem w życie programu dopłat. Planuje się bowiem ustanowienie limitu dopłat, a nie limitu wartości kupowanego mieszkania. Co za tym idzie, całkowita kwota kredytu z dopłatą będzie nawet wyższa niż w przypadku kwot dotyczących poprzedniego programu rządowego. Specjaliści zaznaczają, że to jak dolewanie oliwy do ognia. Polacy będą bowiem zmuszeni do zakupu coraz droższych mieszkań, nawet jeżeli obecnie nie kosztują one tak wiele. Niektórzy z deweloperów lub dotychczasowych właścicieli mieszkań będą wręcz powstrzymywać się od sprzedaży posiadanych nieruchomości aż do momentu uruchomienia rządowych dopłat. Od zaangażowania strony podażowej może więc zależeć powodzenie całego programu.
Dyskusyjne jest również kryterium dochodowe, które stanowi istotną zmianę względem dotychczasowego programu kredytowego. Zdaniem specjalistów, wprowadzenie tego limitu miałoby znacznie ograniczyć liczbę ewentualnych beneficjentów ubiegających się o dopłatę na zakup pierwszego mieszkania z wykorzystaniem kredytu hipotecznego. Limity te są jednak kontrowersyjnie wysokie, a przez to kryterium staje się łatwe do osiągnięcia. W planach rządu ograniczenia mają wyglądać następująco:
- 10 tysięcy zł brutto dla jednoosobowego gospodarstwa;
- 18 tysięcy zł brutto dla dwuosobowego gospodarstwa;
- 23 tysiące zł brutto dla trzyosobowego gospodarstwa;
- 28 tysięcy zł brutto dla czteroosobowego gospodarstwa;
- 33 tysiące zł brutto dla pięcioosobowego gospodarstwa.
Dopłacanie osobom zarabiającym stosunkowo wysokie kwoty może się wydawać nieracjonalnym działaniem, zwłaszcza w dobie wysokiego deficytu budżetowego. W dodatku przekroczenie limitu dochodów nie będzie równoznaczne z wykluczeniem z programu – dopłaty zostaną odpowiednio pomniejszane. Do końca nie wiadomo również, w jaki sposób kryterium dochodowe będzie obejmowało przedsiębiorców.
Kryterium wiekowe – dla kogo kredyt konsumencki?
Program Mieszkanie na start oprócz kryterium dochodowego obejmuje również limity wiekowe. Skorzystać z niego będą mogły wyłącznie osoby niepozostające w związkach do 35 roku życia (single). W przypadku osób tworzących wspólnie gospodarstwo domowe (przynajmniej dwuosobowe) limit wiekowy nie obowiązuje. Mogą to być zarówno osoby pozostające w związkach małżeńskich, jak i nieformalnych związkach. Pod warunkiem zachowania zasady współwłasności mieszkania, z dziećmi lub bez.
Czy ceny nieruchomości wzrosną jeszcze przed uruchomieniem programu?
Wciąż bez odpowiedzi pozostaje pytanie o to, co będzie się działo na rynku nieruchomości jeszcze zanim wystartuje Program Mieszkanie na start. Porównując sytuację sprzed wprowadzenia programu Bezpieczny Kredyt 2 proc., warto wspomnieć, że sam plan wprowadzenia go w życie spowodował nagły wzrost stawek widniejących zarówno w ofertach, jak i w aktach notarialnych. W ujęciu kwartalnym ceny nieruchomości w 2023 roku wzrastały nawet o 5%, podczas gdy w 2022 roku (w dobie zapaści na rynku kredytów mieszkaniowych) podwyżki te sięgały jedynie 0,5-1%.
Kupno nieruchomości z dopłatą z rządowego programu to jedno, a koszty utrzymania mieszkania – drugie. Korzystne oprocentowanie kredytu ma zachęcać potencjalnych klientów do przyspieszenia decyzji o tym, by kupić pierwsze mieszkanie. W obecnych czasach większość z nich wykonuje jednak skrupulatne kalkulacje rozwiązań, które mogą się najbardziej opłacać w ich indywidualnej sytuacji. Otrzymać kredyt z preferencyjnym oprocentowaniem, kupić mieszkanie lub dom, uzyskać kredyt bez dopłat, czy wynająć mieszkanie – przed takimi wyborami stają przede wszystkim młodzi ludzie, stawiający swoje pierwsze kroki na rynku nieruchomości.
Nowy program szansą na kupno nieruchomości z dopłatą do rat mieszkaniowych – kiedy skorzystać z Programu Mieszkanie na start?
Z dopłaty rządowej będą mogli skorzystać ci, którzy nie posiadali i obecnie nie posiadają jeszcze własnej nieruchomości. Zasada ta nie będzie dotyczyła jedynie rodzin z trójką lub większą liczbą dzieci, posiadających wyłącznie jedno mieszkanie. Rządowy Program Mieszkanie na start może stanowić korzystne rozwiązanie dla osób, które i tak planują zaciągnąć kredyt hipoteczny na dom czy mieszkanie. Za jego pośrednictwem można zakupić m.in. mieszkanie dla młodych rodziców lub stać się właścicielem większego mieszkania.
Program będzie najbardziej opłacalny dla rodzin wielodzietnych. To ich dotyczyć będą bowiem najwyższe dopłaty i najmniejsze ograniczenia. Pozwoli im to na zaciągnięcie kredytu 0% w bardzo wysokiej kwocie. Mniej atrakcyjne wydają się natomiast warunki Programu Mieszkanie na start dla młodych samotnych osób. Przy obecnych cenach nieruchomości niemal niemożliwe wydaje się znalezienie wartego uwagi mieszkania w kwocie kredytu do 200 tys. złotych.
O preferencyjne kredyty mieszkaniowe będzie się można ubiegać od połowy 2024 r. Okres obowiązywania programu ma się kończyć wraz z końcem 2025 roku. Budżet programu przygotowano i oszacowano w taki sposób, by wystarczył na udzielenie ok. 50 tysięcy kredytów. Obecnie rozpoczynają się konsultacje nad nowym projektem. Mogą one przynieść jeszcze wiele zmian, zwłaszcza że wstępne założenia dotacji spotkały się z krytyką specjalistów, ekspertów i polityków koalicji rządzącej.
