Na rynku nieruchomości widnieje wiele obiektów przeznaczonych na sprzedaż. Niektóre z nich nie wzbudzają zbytniego zainteresowania potencjalnych nabywców, podczas gdy inne są dla inwestorów jak perełki. Miłość od pierwszego wejrzenia mogą wywołać nieruchomości zabytkowe. Mają niepowtarzalny wygląd i klimat. Jednak ich posiadanie wiąże się nie tylko z udogodnieniami, ale również z pewnymi ograniczeniami. Warto się z nimi zapoznać jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji o nabyciu tego rodzaju nieruchomości.
Wpis do rejestru zabytków to nie tylko notatka, która pozostaje na papierze bez znaczenia dla właściciela nieruchomości. Inwestorzy coraz częściej decydują się na nieruchomości zabytkowe ze względu na możliwe do pozyskania dotacje i dofinansowania. Deweloperzy doceniają ponadto nietuzinkowe lokalizacje tych obiektów oraz ich niecodzienną architekturę i aranżacje. W obiektach tych powstają hotele, apartamenty, biura. Na rynku domów jednorodzinnych zainteresowaniem cieszą się z kolei obiekty nawiązujące do tradycyjnych dworków polskich.
Nieruchomości zabytkowe to nie tylko pałace, zamki i obiekty sakralne – jakie znajdują się w Polsce?
Według danych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego nieruchomości zabytkowe, jakie istnieją w Polsce, to przede wszystkim zespoły urbanistyczne, sakralne, obronne i publiczne. To zamki, rezydencje, budynki gospodarcze, folwarczne, mieszkalne, przemysłowe, a nawet obiekty zielone. Nasilenie takich obiektów zabytkowych jest szczególnie duże na obszarze Dolnego Śląska. Widnieje tam 8500 nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków. Wśród polskich obiektów uznawanych za najbardziej wartościowe prym wiodą budynki mieszkalne. To przede wszystkim kamienice w zwartej miejskiej zabudowie.
Znawcy architektury oraz inwestorzy doceniają ponadto na pozór słabo zabytkową kategorię obiektów – historyczne nieruchomości przemysłowe. Idealnie nadają się one do realizacji oryginalnych inwestycji w postaci projektów komercyjnych i mieszkaniowych. W biurach nieruchomości dostępne są oferty kupna budynków tego typu o wartości historycznej, kulturalnej i estetycznej. Stan niektórych z nich określa się jako deweloperski, zwłaszcza jeżeli chodzi o budynki mieszkalne. Zastanawiając się nad tym, czy wybrać mieszkanie w kamienicy, czy w bloku, warto wiedzieć, z czym wiąże się codzienne użytkowanie zabytku.
Czy zabytki podlegają ochronie?
Nieruchomości zabytkowe podlegają w naszym kraju ochronie. Wyróżnia się jej cztery rodzaje, ze względu na natężenie restrykcji. Podstawowym sposobem ochrony zabytków nieruchomych jest ich wpisanie do rejestru zabytków. Mogą one zostać uznane również za pomnik historyczny. Niektóre z nich wchodzą ponadto w skład tworzonych parków kulturowych. Nieruchomości zabytkowe wpisuje się ponadto do gminnej ewidencji zabytków i z tym ostatnim rozwiązaniem wiąże się najmniej ograniczeń i restrykcji.
Wpis budynku do rejestru zabytków a wpis do gminnej ewidencji zabytków
Uznanie nieruchomości za zabytek i wpisanie jej do rejestru zabytków stanowi podstawę prawną jej ochrony prawnej. Zapis ten umożliwia zatem ingerencję państwa w prawo własności. Właściciel tego rodzaju nieruchomości zobligowany jest ponadto do zabezpieczenia i utrzymania zabytku w odpowiednim stanie technicznym i estetycznym, korzystania z zabytku w sposób zapewniający zachowanie jego niezmienionej wartości. Do obowiązków właściciela należy również zapewnienie warunków do profesjonalnego, naukowego badania i dokumentowania stanu nieruchomości. Fakt wpisu nieruchomości do rejestru powinien być odnotowany w jej księdze wieczystej. W niej powinien się znaleźć również zapis o ewentualnym prawie do pierwokupu zabytku przez gminę.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku chęci wpisu nieruchomości zabytkowej do gminnej ewidencji zabytków. Ta procedura nie wymaga ingerencji w księgi wieczyste. Informację tę można natomiast znaleźć w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Wpis tego rodzaju ma charakter informacyjny i stanowi zarządzenie, a nie decyzję administracyjną.
Zabytkowe nieruchomości i ich rewitalizacja a zgoda konserwatora zabytków
Decydując się na zakup mieszkania w kamienicy, aranżację zabytkowej sutereny, dobudowanie mieszkania dla młodych rodziców w nieruchomości zabytkowej, należy brać pod uwagę zgodę i opinię konserwatora zabytków. Przekształcenie starych nieruchomości w mieszkanie rozkładowe może wymagać nawet wyburzenia niektórych ścian i stworzenia nowych, funkcjonalnych połączeń między pomieszczeniami. Właściciel nieruchomości zabytkowej, znajdującej się w rejestrze zabytków, nie może samodzielnie i swobodnie zmieniać budynku. Chodzi tu zarówno o jego bryłę zewnętrzną, struktury wewnętrzne, jak i poszczególne elementy samodzielne konstrukcji. W związku z tym nie może m.in. wykonywać remontów i prac budowlanych bez zezwoleń i odpowiednich konsultacji podjętych z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Kupno wiekowej nieruchomości zabytkowej może wiązać się z wysokimi kosztami utrzymania i rewitalizacji. W niektórych sytuacjach konieczne okazuje się wykonanie generalnego remontu i przystosowanie budynku do aktualnych warunków. Przywrócenie stanu świetności zaniedbanym zabytkom zajmuje kupującym dużo czasu. Inwestycja ta zwykle jest jednak wysoce opłacalna. Ceny zabytkowych obiektów stale wzrastają, a popularnością cieszą się one zarówno wśród mieszkańców, jak i turystów.
Nieruchomości zabytkowe – lokalizacja i powierzchnia jako atut kamienic, dworów i pensjonatów
Zainteresowaniem turystów i osób poszukujących odpowiedniego miejsca do wypoczynku cieszą się nie tylko działki w górach. Zabytkowe nieruchomości zlokalizowane w centrum miasta, dworki na jego obrzeżach, zabytkowe wille, obiekty hotelowe mają duży potencjał inwestycyjny ze względu na swoją lokalizację i metraż. Wśród inwestorów zainteresowaniem cieszą się zarówno obiekty zlokalizowane w prestiżowych częściach aglomeracji, jak i oddalone od centrum, ale otoczone parkami i lasami. Nieruchomości zabytkowe charakteryzują się swoją dużą powierzchnią użytkową. W ich wnętrzach jest przestronnie dzięki wysokim sufitom, w przeciwieństwie do aktualnych standardów mieszkaniowych. Pomieszczenia są duże i jasne, co sprzyja zwiększeniu poziomu komfortu osób, które z nich korzystają.
