20Ministerstwo Rozwoju i Technologii przygotowało dla Polaków nowoczesny projekt Klucz do mieszkania, którego celem jest wsparcie szeroko rozumianego mieszkalnictwa (zarówno własnościowego, jak i społecznego). Rząd przewidział w budżecie na 2025 rok kwotę niemal 5 mln złotych. W zamyśle przeznaczy je m.in. na realizację nowego programu. Uwzględnia on różnorodne potrzeby społeczne. Nie ogranicza się wyłącznie do jednego typu mieszkalnictwa, jak dotychczasowe projekty i programy z dopłatą.
Celem nowej strategii mieszkaniowej jest przede wszystkim pomoc najbardziej potrzebującym osobom, na granicy zdolności kredytowej, poszukującym pierwszego mieszkania, ale nie tylko. Również uczącym się, starszym i niepełnosprawnym. Projekt Klucz do mieszkania nie ma zatem na celu wsparcia deweloperów, gdyż osoby interesujące się zakupem mieszkania z programu mogą za ogłoszeniami rozglądać się jedynie na rynku wtórnym.
Najważniejsze cele i główne założenia programu
Projekt Klucz do mieszkania jest nowym rządowym programem mieszkaniowym, skierowanym do osób, które pragną zakupić swoje pierwsze mieszkanie lub dom. Ma wspierać zakup nieruchomości z rynku wtórnego, budowę domu metodami gospodarczymi oraz mieszkalnictwo komunalne. Jak podkreśla Minister Rozwoju i Technologii Krzysztof Paszyk, z programu mają korzystać osoby prywatne, poszukujące pierwszego lokum na własność, a nie deweloperzy czy inwestorzy. Wykluczone ze wsparcia zostają zatem nieruchomości pochodzące z rynku pierwotnego.
W ramach wsparcia można otrzymać dotację na budowę mieszkań, budowę domu systemem gospodarczym czy nawet ułatwić sobie spłatę kredytu hipotecznego. Proponowany projekt Klucz do mieszkania przewiduje również zwiększenie liczby akademików, remonty tych, które już istnieją oraz obniżenie kwoty czynszów dla studentów. Pomoc skierowana jest również do osób starszych i niepełnosprawnych, nazywanych więźniami czwartego piętra. To oni w nowym programie mieszkaniowym uzyskają priorytet w dostępie do własnego mieszkania komunalnego. Ponadto – możliwość przeprowadzki do lokali należących do gminy, dostosowanych indywidualnie do ich potrzeb.
Projekt Klucz do mieszkania i Pierwsze klucze – kto może skorzystać?
Projekt Klucz do mieszkania składa się z kilku filarów, z których jeden już na wstępnym etapie założeń budzi wiele pytań i emocji wśród zainteresowanych osób. To program Pierwsze klucze, polegający na dopłatach do rat kredytu mieszkaniowego. Skierowany jest przede wszystkim do tych osób, które obecnie nie posiadają i nie miały wcześniej żadnej nieruchomości. To one często planują kupno mieszkania na rynku wtórnym, chcą wybudować dom we własnym zakresie lub pokryć koszty partycypacji w SIM/TBS bądź też wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej. Oferta projektowa jest również skierowana do inwestorów społecznych. Dotyczy jedynie tych mieszkań z rynku pierwotnego, które wybudowane są przez spółdzielnie, SIM-y i TBS-y. Limitem jest tu ponadto maksymalna marża – do 25%. W ramach wsparcia mieszkalnictwa komunalnego i społecznego w 2025 roku powstać może nawet 8 tys. mieszkań komunalnych i 6 tys. lokali mieszkalnictwa społecznego.
By móc skorzystać z programu, kupowane mieszkanie lub dom powinny być oddane do użytku przynajmniej 5 lat wcześniej. W tym w posiadaniu dotychczasowego właściciela musi ono być przynajmniej przez 3 ostatnie lata. Kryterium to ogranicza nadużycia oraz jednocześnie możliwość korzystania z prawie nowych mieszkań oddanych do użytkowania w ostatnich latach.
Limit ceny metra kwadratowego mieszkania ustalono na 10 tys. zł/m2. Dla pięciu największych miast podniesiono go do 11 tys. zł/m2. Co więcej, poszczególne gminy mają możliwość indywidualnego dostosowania tych limitów do aktualnej sytuacji na rynku mieszkaniowym. W ramach programu ustalono również kryterium dochodowe. Jego przekroczenie zmniejsza kwotę dopłaty, nie dyskwalifikuje jednak z uczestnictwa w projekcie.
Konieczne spełnienie kryterium dochodowego
Według wstępnie przekazanych informacji kryterium dochodowe ma obejmować kwotę dochodu netto, która nie powinna przekraczać:
- 6,5 tys. zł dla gospodarstwa jednoosobowego;
- 11 tys. zł dla gospodarstwa dwuosobowego;
- 14,5 tys. zł dla gospodarstwa trzyosobowego;
- 18,5 tys. zł dla gospodarstwa czteroosobowego;
- 21 tys. zł dla gospodarstwa pięcioosobowego.
Gdy limit kryterium dochodowego zostanie przekroczony, dopłata zostanie pomniejszona o 50 gr za każdą złotówkę (w przypadku gospodarstw samodzielnych, jednoosobowych) oraz o 25 groszy (w gospodarstwach wieloosobowych).
Nowe rozwiązania dla rozwoju mieszkalnictwa w Polsce – jak projekt Klucz do mieszkania wpłynie na sytuację rynkową?
Nowy projekt Klucz do mieszkania i jego główny filar Pierwsze klucze mają rozwijać mieszkalnictwo własnościowe. Ponadto – umożliwiać budowę nowych mieszkań i domów, wspierać przyszłych właścicieli w trudnej sytuacji finansowej, społeczne inicjatywy mieszkaniowe oraz osoby starsze. Dotychczasowe wsparcie mieszkalnictwa ze strony rządu widoczne było też w innych dotacjach i programach, takich jak np. Pierwsze Mieszkanie, Mieszkanie na start czy mieszkanie za remont.
Wysoki poziom zainteresowania poprzednim programem Bezpieczny kredyt 2% spowodował, że na rynku nieruchomości szybko wyczerpały się oferty oraz gwałtownie wzrosły ceny. W przypadku planowanego obecnie programu, efekty długofalowe dla rynku mieszkaniowego powinny być zgoła odmienne. Impakt na rynek powinien być nieco mniejszy. Analitycy nie wykluczają jednak równoczesnego wzrostu cen mieszkań i domów na rynku wtórnym. Wzrost ten może być szczególnie widoczny i odczuwalny w pierwszej fazie realizacji programu Klucz do mieszkania. Osoby rozważające sprzedaż swojego używanego już mieszkania mogą ponadto czasowo wstrzymywać się z decyzją. Będą bowiem oczekiwać na większą stabilizację i konkurencyjność ofert.
Pominięcie rynku pierwotnego (deweloperskiego) w realizacji dotacji może nieść ze sobą jednak negatywne konsekwencje. Niektórzy analitycy wskazują na możliwość zmniejszenia liczby nowych inwestycji. To sytuacja szczególna zwłaszcza w budownictwie łatwo dostępnym cenowo dla większości potencjalnych klientów i kredytobiorców. Segmentu ekonomicznego już teraz dotykają trudności, takie jak wzrost liczby rezygnacji z kupna mieszkań oraz wydłużenie czasu finalizacji transakcji kupna-sprzedaży.
Dopłata do kredytu hipotecznego – czy to bezpieczne rozwiązanie?
Osoby zainteresowane kupnem mieszkania lub domu nierzadko muszą poszukiwać źródeł finansowania swojej inwestycji. Najczęściej wybieranym jest kredyt hipoteczny lub kredyt konsumencki. Klienci raczej nie mają trudności z uzyskaniem kredytu, nawet pracując na podstawie umowy na czas określony. Problemy zwykle zaczynają się jednak podczas spłaty niemałych rat. Rządowy projekt Klucz do mieszkania pozwoli uzyskać dofinansowanie obu tych zobowiązań. Według projektu ustawy, dopłata rządowa naliczana będzie od określonej wysokości kapitału. Wartości kredytu hipotecznego, których dotyczyć ma opisywana dopłata, przedstawiać się mają następująco:
- 250 tys. zł dla jednoosobowego gospodarstwa;
- 400 tys. zł dla dwuosobowego gospodarstwa;
- 450 tys. zł dla trzyosobowego gospodarstwa;
- 500 tys. zł dla czteroosobowego gospodarstwa;
- 600 tys. zł dla pięcioosobowego gospodarstwa;
- w przypadku większych gospodarstw kwota kapitału wzrasta o 50 tys. zł z każdą kolejną osobą w gospodarstwie.
