Dom energooszczędny to budynek mieszkalny zaprojektowany i zbudowany w taki sposób, by zużywał jak najmniej energii do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, oświetlenia i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Celem jego funkcjonowania jest maksymalna efektywność energetyczna przy zachowaniu jak najwyższego poziomu komfortu życia. Na budowę lub remont tego rodzaju nieruchomości można otrzymać wsparcie finansowe z programów rządowych, jak np. Czyste Powietrze czy Moje Ciepło.
Dom energooszczędny to inwestycja, która nie tylko obniża koszty eksploatacji, ale także zwiększa wartość nieruchomości na rynku. Wśród głównych rozwiązań przyczyniających się do wzrostu ogólnej wartości nieruchomości energooszczędnej wymienia się stosowanie instalacji OZE, rekuperację, zainstalowanie inteligentnych systemów zarządzania energią (tzw. Smart Home).
Budowa domu energooszczędnego – o czym należy pamiętać? Ogrzewanie, instalacje, izolacja, wentylacja…
Już na etapie planowania budowy domu energooszczędnego należy zadbać o jego projekt tak, aby spełniał wymagane parametry i zapewniał wysoką efektywność energetyczną. Istnieją gotowe projekty domów przyjaznych dla środowiska, najczęściej o niewielkim metrażu, z poddaszem użytkowym. Dom energooszczędny wymaga zwartej bryły budynku, zwykle w kształcie prostokąta – im mniej załamań, tym mniejsze straty ciepła. Należy zachować orientację względem stron świata – duże przeszklenia od południa, małe lub żadne od północy. Okapy, rolety i zadaszenia tarasów warto zastosować dla ochrony przed przegrzewaniem powierzchni domu latem. Konieczna jest izolacja termiczna: ściany: min. 20 cm, dach: 30–40 cm. Należy zamontować okna trzyszybowe z ciepłymi ramami i niskim współczynnikiem przenikania ciepła (U ≤ 0,9 W/m²K). Montaż wykonuje się w warstwie ocieplenia (tzw. ciepły montaż). Właściciele cenią sobie ponadto uszczelnione i energooszczędne drzwi wejściowe.
Warto zainwestować ponadto w efektywny system ogrzewania i wentylacji. Wśród najczęstszych rozwiązań wymienia się pompę ciepła, wentylację mechaniczną z rekuperacją gwarantującą odzysk ciepła z powietrza wywiewanego. W nowoczesnych budynkach istnieje ponadto możliwość zastosowania ogrzewania podłogowego. System smart home pozwala optymalizować zużycie energii i sterować urządzeniami zdalnie. Dla precyzyjnego sterowania stosuje się czujniki temperatury, wilgotności czy nasłonecznienia. Projekt budynku energooszczędnego musi być zgodny z aktualnymi warunkami technicznymi (np. WT2021 w Polsce) oraz posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej.
Dom energooszczędny a dom pasywny – podobieństwa i różnice
Zarówno energooszczędny dom, jak i dom pasywny mają wspólny cel – zapewnić maksymalną efektywność energetyczną – ale różnią się skalą, technologią i standardami. Oba typy domów mają znacznie niższe zapotrzebowanie na energię w porównaniu z budynkami tradycyjnymi. Stosuje się w nich nowoczesne rozwiązania energooszczędne (rekuperacja, fotowoltaika, systemy zdalnego zarządzania). Łączy je również wysoka izolacyjność osiągana za pomocą grubych warstw ocieplenia, szczelnych okien i drzwi, eliminację mostków termicznych (cieplnych).
Dom energooszczędny to szeroka kategoria budynków, które zużywają mniej energii niż przeciętny dom, ale nie muszą spełniać rygorystycznych norm. Natomiast dom pasywny to precyzyjnie zaprojektowany budynek, który niemal nie potrzebuje ogrzewania. Jest droższy w budowie, ale oferuje najwyższy poziom oszczędności energii oraz komfort. Główną cechą różnicującą te dwie nieruchomości jest zapotrzebowanie na energię do ogrzewania. Dla domu lub mieszkania energooszczędnego jest to wartość 30–70 kWh/m²/rok. W przypadku domu pasywnego – jedynie ≤15 kWh/m²/rok. Musi on ponadto spełniać standardy budowy Certyfikat Passive House (PHI). To zwykle zwarta, kompaktowa bryła, z dużymi przeszkleniami na południe.
Przegląd rozwiązań i parametrów zwiększających wartość domu
Projekty domów energooszczędnych uwzględniają przede wszystkim zastosowanie odnawialnych źródeł energii, czyli instalacji OZE. Swoje działanie opierają one na naturalnych i niewyczerpalnych zasobach w celu produkcji energii elektrycznej lub cieplnej. To przede wszystkim fotowoltaika (PV) połączona zwykle z pompą ciepła. Zapotrzebowanie nieruchomości na energię zmniejsza również wysoka izolacja termiczna – odpowiednie ocieplenie ścian, dachu, podłóg i zastosowanie okien oraz drzwi energooszczędnych. Wentylacja mechaniczna z rekuperacją zapewnia dopływ świeżego powietrza bez jednoczesnych strat energii i ciepła, zwłaszcza w sezonie grzewczym, tym samym obniżając rachunki za ogrzewanie. Optymalizację zużycia energii i zwiększenie komfortu domowników uzyskuje się ponadto dzięki zastosowaniu automatycznego sterowania ogrzewaniem, oświetleniem, ułożeniem rolet itp. Nie bez znaczenia są również zaawansowane systemy odzysku wody deszczowej i wody szarej. Umożliwiają one ponowne wykorzystanie wody m.in. do podlewania ogrodu czy spłukiwania toalet.
Stan deweloperski domu energooszczędnego osiąga wyższe ceny za m² – różnica może wynosić od 5% do nawet 20% w zależności od lokalizacji, klasy energetycznej i zastosowanych technologii. Koszt budowy takiej nieruchomości również jest wyższy. Inwestorzy w branży budownictwa są jednak skłonni zapłacić więcej za budynek z nowoczesnymi instalacjami i niższymi kosztami utrzymania. Atutem dla przyszłych właścicieli są przede wszystkim niższe koszty eksploatacji nieruchomości. To niższe rachunki za ogrzewanie, zużycie prądu i wody. W dobie rosnących cen energii argument ten może okazać się kluczowy przy zakupie nieruchomości.
Dom energooszczędny nie traci na wartości i nie wymaga kosztownych modernizacji na przestrzeni lat. Jest zgodny z najnowszymi normami i warunkami technicznymi (np. WT 2021). Ponadto dom z klasą energetyczną A lub wyższą jest lepiej oceniany przez banki przy kredytach hipotecznych. W praktyce może to oznaczać lepsze warunki finansowania (np. zielone kredyty). To z kolei pozwala na szybką budowę domu na działce rolnej, budowlanej, a nawet działce w górach.
Współczynnik przenikania ciepła na straży energooszczędności i niskich kosztów eksploatacji budynku bez strat ciepła – dom energooszczędny
Współczynnik przenikania ciepła (oznaczany literą U) to miara określająca, jak dobrze dana przegroda (np. ściana, okno, dach) przewodzi ciepło. Innymi słowy, pokazuje, ile energii cieplnej przenika przez 1 metr kwadratowy przegrody, gdy różnica temperatury po obu jej stronach wynosi 1 kelwin (1 K). Prościej mówiąc, im niższy współczynnik, tym lepsza jest izolacyjność cieplna przegrody i mniejsze straty ciepła, co przekłada się bezpośrednio na energooszczędność domu i ekonomię jego utrzymania.
