Rosnące ceny utrzymania nieruchomości, zwłaszcza te, które związane są z poborem energii, sprawiają, że coraz większe grono osób zainteresowane jest tym, czym charakteryzuje się mieszkanie energooszczędne. Mianem tym określa się miejsca, w których wprowadzono ekologiczne i przyjazne środowisku rozwiązania. Sprzyjają one oszczędnościom i chronią środowisko naturalne przed działaniem czynników szkodliwych. Niektórzy z przyszłych właścicieli już przed kupnem lokalu zwracają uwagę na jego energochłonność. Istnieje bowiem przynajmniej kilka elementów, które mają kluczowy wpływ na zużycie energii i koszty ogrzewania danego mieszkania. Poprawiając komfort własnego życia, mieszkańcy ograniczają jednocześnie generowane koszty.
Mieszkanie energooszczędne gwarantuje niskie koszty eksploatacji przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego. Tego typu mieszkania posiadają świadectwo energetyczne, w którym można szybko sprawdzić, czy mieszkanie jest odpowiednio zmodernizowane lub wybudowane już w duchu nowoczesności i oszczędności. Komfort cieplny latem i zimą należy do podstawowych cech energooszczędnych mieszkań. Osiąga się go przede wszystkim dzięki dobrej izolacji. Nie bez znaczenia jest ogólne położenie całego budynku, zastosowanie określonych źródeł ciepła i zachowanie użytkowników.
Mieszkanie energooszczędne na etapie projektu budynku – bryła budynku i umiejscowienie względem stron świata
Mieszkanie energooszczędne staje się takie już na etapie projektowania jego wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego. Pod uwagę bierze się bowiem nie tylko samo mieszkanie, ale również jego lokalizację w budynku zamieszkania zbiorowego i technologie w nim zastosowane. Projekt tego rodzaju mieszkania powinien przede wszystkim uwzględniać układ stron świata. Projektanci i architekci powinni zadbać szczególnie o wykorzystanie możliwości, jakie daje południowa strona. W tym kierunku należy dbać o przeszklenia budynku i jego maksymalne otwarcie. Od strony północnej należy z kolei montować okna niewielkich rozmiarów, ograniczając starty ciepła. Może do nich dochodzić przede wszystkim od mało nasłonecznionych stron.
Bryła budynków energooszczędnych jest zwarta, bez zbędnych wykuszy i straty przestrzeni. Jednocześnie ogranicza się ilość ścian zewnętrznych, co ma korzystny wpływ na minimalizację strat energii. Ze względów ekonomicznych zaleca się ponadto wybieranie mieszkań zlokalizowanych w środkowej części budynku. Zapotrzebowanie na energię może w nich być nawet kilkakrotnie niższe niż w przypadku lokali zlokalizowanych narożnie. Na etapie projektowania i tworzenia budynku, w którym powstać ma mieszkanie energooszczędne, istotny jest również materiał, z jakiego buduje się całą nieruchomość. Wykorzystanie nowoczesnych technologii pozwala na uzyskanie niskich wartości współczynnika przenikania ciepła. W starszych budynkach obniżyć je można najskuteczniej dzięki termomodernizacji. Tego rodzaju dane umieszczone są obecnie w świadectwie energetycznym mieszkania.
Inteligentne technologie – panele fotowoltaiczne i inne rozwiązania
Wśród technologii stosowanych najczęściej w energooszczędnych mieszkaniach największą uwagę przykłada się do sposobu ogrzewania lokalu i technologii używanych do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Nie bez znaczenia są ponadto sposoby pozyskiwania energii elektrycznej. Najbardziej opłacalne i jednocześnie gwarantujące energooszczędność jest korzystanie z możliwości miejskich elektrociepłowni. W większych miastach zaopatrują one większość mieszkań w centralne ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową. Wówczas ekologiczny może również okazać się nawet zakup mieszkania w kamienicy. W lokalach, w których nie ma dostępu do tego rozwiązania, najkorzystniejsze staje się stosowanie pomp ciepła wspieranych przez panele fotowoltaiczne. Bloki ogrzewane w ten sposób należą jednak do rzadkości. Obecnie technologię tę wykorzystuje się głównie przy budowie osiedli domków (szeregowych lub bliźniaczych).
Optymalizacja zużycia energii w oszczędnym domu
Minimalizacja procesu zużywania energii podczas codziennego użytkowania mieszkania możliwa jest dzięki zastosowaniu inteligentnych systemów sterujących. Za ich pośrednictwem obniża się temperaturę wewnątrz pomieszczeń w czasie, gdy nikt nie przebywa w mieszkaniu lub w godzinach nocnych. Możliwa staje się ponadto automatyzacja i kontrola działania rolet zewnętrznych, sterowanie oświetleniem, a więc i zużyciem energii elektrycznej. W mieszkaniu energooszczędnym dostosowuje się wszystkie elementy wyposażenia nie tylko do potrzeb użytkownika, ale również do dostępnych udogodnień.
By eksploatacja mieszkania była jak najbardziej oszczędna, warto także pochylić się nad odpowiednim doborem taryfy opłat za prąd. Korzystnym rozwiązaniem dla większości mieszkańców jest tzw. taryfa nocna. Wiele mieszkań może zyskać miano energooszczędnych nie tyle ze względu na swoje umiejscowienie czy cechy budownictwa, ale przez indywidualne działania mieszkańców. Wiele zdziałać można również w mieszkaniu do remontu, aranżując je indywidualnie w sposób tańszy do eksploatacji.
Mieszkanie energooszczędne – wyposażenie
Zużycie energii obniżyć można poprzez stosowanie żarówek energooszczędnych. Większość mieszkańców wymienia tradycyjne żarówki na oświetlenie typu LED. Jest ono nie tylko bardziej ekologiczne, ale również efektowniejsze. Moc oświetlenia należy dostosować do wielkości pomieszczeń i ich przeznaczenia w całym mieszkaniu. Mocniejsze światło centralne pożądane jest w przedpokoju, gabinecie, łazience i kuchni. Słabsze (punktowe) źródła światła warto zastosować przede wszystkim w pokojach dziennych, sypialni i garderobie.
Przy wyborze sprzętów należących do wyposażenia gospodarstwa domowego (AGD) należy zapoznać się głównie z ich etykietą energetyczną. Najbardziej ekologiczne jest bowiem kupowanie urządzeń najwyższej klasy energetycznej – A+++. Dzięki identyfikacji klasy energetycznej możliwe staje się oszacowanie, ile prądu zużywa dane urządzenie. Urządzenia wymienionej klasy cechują się zatem najniższym poborem energii elektrycznej. Tym samym są one uważane za najbardziej ekologiczne i oszczędne. Warto również sprawdzić, czy podstawowe sprzęty wyposażone są w dodatkowe funkcje minimalizujące koszty utrzymania. W przypadku lodówki jest to czasowe zmniejszenie mocy chłodzenia, przydatne np. w czasie dłuższej nieobecności domowników. Dla pralki najbardziej pożądane są funkcje umożliwiające wykonywanie prania ekspresowego.
W mieszkaniu z powodzeniem można ponadto wykorzystać nowoczesne funkcje, znane głównie z centrów handlowych. Mowa tu głównie o fotokomórkach. Umożliwiają one sprawowanie kontroli nie tylko nad ilością zużywanej energii elektrycznej, ale nawet wody. Instaluje się je w bateriach elektrycznych do umywalek. Pozwala na zmniejszenie zużycia wody nawet o połowę w porównaniu z tradycyjnymi kranami.
Czynnik decydujący o energooszczędności budynku – ogrzewanie
Mieszkanie energooszczędne to inwestycja, która interesuje nie tylko młodych nabywców. Korzystna jest zarówno dla osób rozglądających się za mieszkaniem dla młodych rodziców, jak i rodzin wielodzietnych, a nawet seniorów. Budynek o niewielkim zapotrzebowaniu na energię nie generuje strat ciepła. Panuje w nim stały komfort termiczny, dzięki czemu zyskuje on miano ekologicznego i ekonomicznego.
Energooszczędny system ogrzewania mieszkań musi wykorzystywać odnawialne źródła energii elektrycznej (OZE). Chodzi o to, aby poprawić współczynnik U (przenikania ciepła) i zmniejszyć zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną (EP). Domy o niskim zapotrzebowani na energię charakteryzują się niskim współczynnikiem U. W przypadku ścian zewnętrznych nie powinien on przekraczać wartości 0,2 mkw/rok.
W budownictwie tradycyjnym jako instalację grzewczą najczęściej stosuje się grzejniki podłączone do kotła na paliwo stałe. To głównie piece na węgiel lub drewno. Do najtańszych paliw należy bowiem drewno, węgiel, pellet i ekogroszek. Dlatego są one podstawą tradycyjnego ogrzewania. Opiera się ono również na zwykłym podgrzewaczu wody, który działa z gorącą wodą podgrzaną za pośrednictwem pieca.
Energooszczędny dom ogranicza koszty ogrzewania
Energooszczędne domy zazwyczaj mają bezobsługowe ogrzewanie. Wykorzystuje się głównie piece gazowe, olejowe lub pompy ciepła. Główna różnica między konwencjonalnym ogrzewaniem domu a energooszczędnym polega na ilości energii cieplnej potrzebnej do stworzenia komfortu cieplnego w pomieszczeniu. Chociaż w budownictwie energooszczędnym można zastosować każdy rodzaj ogrzewania, to fakt, że zużywa się mniej energii cieplnej i mniej ciepła ucieka z domu, sprawia, że takie systemy są droższe niż domy ogrzewane tradycyjnie. W 2021 r. zaostrzyły się europejskie normy dotyczące mieszkaniowych współczynników EP. Obecnie wyznaczają roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia i produkcji ciepłej wody użytkowej, które w nowych budynkach wynosi zaledwie 70 kWh /m²/rok. W praktyce oznacza to budowanie budynków energooszczędnych, wykorzystujących głównie energię odnawialną, a nawet domów zbliżonych do pasywnych.
Wszelkie informacje o dostępnych w mieszkaniu udogodnieniach, również tych zwiększających poziom jego energooszczędności, powinny znaleźć się w protokole zdawczo-odbiorczym mieszkania. To dokument, który pożądany jest szczególnie przez osoby wynajmujące dany lokal. Oprócz informacji technicznych i opisu mieszkania, zawierają się w nim również dane dotyczące zużycia energii. Przed rozpoczęciem użytkowania danej nieruchomości należy zatem skontrolować stan liczników. Na podstawie udostępnionych danych można ponadto oszacować wstępny koszt utrzymania mieszkania i wysokość comiesięcznych opłat za tzw. media. Do inwestycji i kupna własnego M zachęca obecnie likwidacja podatku od kupna pierwszego mieszkania na rynku wtórnym.
